Kolekcje sygnowane nazwiskami aktorek, piosenkarzy czy influencerów to znana nie od dziś metoda na reklamę i sprzedaż produktów. Najczęściej spotykamy je w branży odzieżowej, obuwniczej czy kosmetycznej. Zwłaszcza w tych pierwszych dwóch kluczowe znaczenie ma wygląd produktów – chcemy być przecież modni, na czasie. Design butów, ale też opakowania perfum, możemy chronić wzorem przemysłowym. Dzięki ochrona designu trwa nawet 25 lat. Jeśli Twój model buta ma być bestsellerem to zdecydowanie warto mieć go na wyłączność. Jak każde prawo, wzór przemysłowy stawia przed Tobą pewne wymagania: nowość i indywidualny charakter. Wcześniejsze ujawnienie wzoru to jeden z najczęstszych powodów unieważniania praw do wzorów. Do tego może się okazać, że unieważnienie jest z Twojej winy, albo właśnie winy współpracującego z Tobą artysty. Przekonała się o tym Puma i Rihanna. W tym artykule powiem Ci co zrobili źle!
Co to jest wzór przemysłowy?
Zacznijmy od podstaw. Wzór przemysłowy to prawo dedykowane ochronie wyglądu produktu. Przez maksymalnie 25 lat możesz mieć na wyłączność kształt, deseń czy nawet teksturę produktu. Sprawdzi się w każdej branży. Możesz chronić wygląd samochodu, etykietę kawy, wzornictwo na materialne czy wygląd krzesła, akcesoriów łazienkowych i właśnie butów.
Wzór można zgłosić do Urzędu Patentowego RPUrząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej More czy EUIPOUrząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej More – w zależności od tego na jakim terenie chcesz go chronić.
Procedura jest bardzo prosta. Wystarczy złożyć podanie spełniające wymogi formalne takie jak prawidłowa opłata i odpowiednie rysunki wzoru. Na tym etapie urząd nie bada nic innego. Prawo do wzoru możesz uzyskać nawet w kilka dni.
Dla skutecznej ochrony designu Twojego produktu musi spełniać jednak dwa warunki:
- Być nowy – czyli przed zgłoszeniem na rynku nie e może być dostępny wzór o takim samym wyglądzie.
- Posiadać indywidualny charakter – czyli być w pewnym stopniu inny, niż te dotychczas istniejące na rynku.
Jeśli tak nie jest Twój konkurent łatwo podważy prawo wnosząc o jego unieważnienie. To wtedy badana jest nowość i indywidualny charakter wzoru.
Podstawowy błąd, który zaprzepaści możliwości ochrony designu Twojego produktu
Jak już napisałam, aby design produktu nadawał się do ochrony musi być nowy i mieć indywidualny charakter. Każdy dowód na to, że Twój produkt lub produkt podobny był dostępny na rynku przed datą zgłoszenia wzoru zaprzepaści możliwość ochrony. Najgorzej, jeśli będzie to z Twojej winy! Taki błąd popełniła Puma przy swojej współpracy z Rihanną!
Puma 26 lipca 2016 r. zgłosiła do ochrony w EUIPOUrząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej More wzór modelu swoich butów (RCD 003320555-0002). Po trzech latach jej konkurent wniósł o unieważnienie prawa z powodu braku nowości i indywidualnego charakteru. Okazało się, że już w 2014 r. zdjęcia butów pojawiły się na koncie Instagram Rihanny.
To wtedy Rihanna została dyrektorem kreatywnym marki. Na swój profil wrzuciła kilka zdjęć m.in.:
Zdjęcia szybko rozpowszechniły się w Internecie. Wiele portali pisało o nowej współpracy, dołączając je do swoich artykułów.
Urząd uznał, że zgłoszony wzór nie ma indywidualnego charakteru. Ogólnie wywołuje to samo wrażenie co buty, które miała na sobie Rihanna na tych zdjęciach. Wzór został unieważniony. Sąd Unii Europejskiej potwierdził unieważnienie w wyroku z 6 marca 2024 r.[1]
Puma i Rihanna – nie popełnij tego samego błędu
Błędów Pumy i Rihanny można było uniknąć w prosty sposób. Wystarczyło zgłosić wzór w ciągu 12 miesięcy od jego ujawnienia – czyli opublikowania zdjęć przez Rihannę. To uregulowany prawnie tzw. grace period. Jeśli produkt pojawia się na rynku 12 miesięcy przed zgłoszeniem wzoru, za zgodą właściciela, dalej uznawany jest za nowy.
Uważaj przy reklamie swoich produktów
Jak widzisz to Twoje własne działania lub działania osób współpracujących mogą pogrążyć skuteczną ochronę produktu. Jeśli już wypuszczasz swój produkt na rynek, pamiętaj, żeby:
- Zgłosić go do ochrony jako wzór w ciągu 12 miesięcy od pojawienia się na rynku;
- Uczulić osoby współpracujące, aby nie udostępniały zdjęć produktu czy prototypu bez Twojej zgody.
Jeśli przypilnujesz terminu zgłoszenia designu produktu jako wzoru to nawet jego wcześniejsze ujawnienie nie zaszkodzi jego skutecznej ochronie. Wtedy przez 25 lat tylko Ty masz prawo produkować i sprzedawać produkt o tym wyglądzie. Możesz wykorzystać swoje prawo i udzielać licencji innym podmiotom. Masz też pewność, że jeśli konkurent będzie chciał użyć Twojego designu – masz skuteczne prawo, aby go zablokować.
Jeśli masz w swoim portfolio produkty, które są wyjątkowe z uwagi na design, zdecydowanie warto chronić je wzorami przemysłowymi.
[1] Wyrok SUE z 6 marca 2024 r., w sprawie T-647/22
Zdjęcie: The DK Photography z Unsplash
Zostaw komentarz